उरण चिरनेर येथिल ऐतिहासिक महागणपती (फोटो सहीत)

https://www.maayboli.com/node/29003

रायगड जिल्ह्यातील उरण तालुक्यात चिरनेर हे एक गाव पनवेल पासून २२ किलो मिटर तर उरण शहरापासून १६ किलोमिटर अंतरावर निसर्गाच्या सानिध्यात वसलेल खेडेगाव. आजूबाजूला डोंगर, तळी, खाडी ने आच्छादलेल हे छोटस खेडं.

ह्याच गावात एक जागृत, ऐतीहासीक महागणपतीचं देवस्थान आहे. देवळाच्या दिशेला जाताना गावात गल्ली गल्लीतून आत शिरताना कुंभारकामाचे नमुने पहायला मिळतात.

उरण-चिरनेर गावचे हे मंदीर ऐतीहासीक नोंदीतले आहे. ह्या देवळाने इतिहास जोपासला आहे. यादव राजवटीच्या काळात महाराष्ट्रावर परकीयांचे आक्रमण झाले. यादवांचे राज्य अल्लाउद्दिनने १२९४ मध्ये उडविले. सुलतानशाही आणि पोर्तुगिजांच्या आक्रमणाने गणपतीच्या मुर्ती तळ्यात, विहिरीत आणि जमिनीत लपविण्यात आल्या. अशाच मार्गाने चिरनेरचा गणपतीही तळ्यात लपविण्यात आला अशी नोंद आहे.

चिरनेर येथील गणपतीच्या मंदिराची स्थापना नानासाहेब पेशवे यांच्या कारकिर्दित झाली. त्यांचे सुभेदार रामाजी महादेव फडके हे पेशव्यांप्रमाणेच गणेशभक्त होते. धर्मासाठी छळ करणार्‍या पोर्तुगीजांचा पुढे पेशव्यांनी पराभव केला. नानासाहेब पेशव्यांनी उरण व पाली ही आंग्र्यांची ठिकाणे घेतली. सुभेदार व पेशवे सुभेदार रामजी फडके यांना चिरनेर गावच्या तळ्यातील गणपतीने दृष्टांत दिला की मी तळ्यात उपडा पडलो आहे. वर काढून माझी प्रतिष्ठापना करा. मग तळ्यामध्ये मुर्तीची शोधाशोध सुरू झाली व गणेशमुर्ती तळ्यात सापडली. ह्या तळ्याला देवाचे तळे नाव पडले.

सुभेदार रामाजी फडके यांनी तळ्यातून काढलेल्या गणपतीचीच्या मुर्तीची हेमाडपंथीय धाटणीच्या मंदिरात प्रतिष्ठापना करण्यात आली. ह्या गणपतीला महागणपती संबोधण्यात येते. आता मंदीरावर बाहेरून प्लास्टरचे काम केले आहे.

उरण-चिरनेर येथिल महागणपतीच्या देवळाचा आकार १७ x १७ इतका आहे. आतील गाभारा १२ x १२ फुट आहे. गाभार्‍याचा दरवाजा पूर्वाभिमुख आहे. दरवाज्यावर गणेशपट्टी दिसुन येते. देवळाचा घुमट गोलाकार असून मुख्य घुमटाच्या चार बाजूला चबुतरे आहेत. मंदीराचा कळस गोलाकार घुमटावर बसविला आहे. मंदीरातील मूर्ती ७ फुट व रुंदी ३.५ फुट आहे. मुर्ती भव्य व शेंदूरचर्चित आहे. गणेशाची सोंड डावीकडे वळलेली आहे.

आतील घुमट

मुषक

चिरनेरच्या महागणपतीची मूर्ती तिळातिळाने वाढते अशी भाविकांची श्रद्धा आहे. हा गणपती नवसाला पावतो अशी ह्याची ख्याती पुर्ण उरण परीसरात आहे. त्यामुळे आता इथे भक्तगणांची संख्या वाढली आहे. पुर्वी चिरनेर गावातील लोक न्यायनिवाडा करण्यासाठी गणपतीला कौल लावायचे. माघी गनेशुत्सव व संकष्ट चतुर्थीला गणेशमूर्तिला सजवण्यात येते. तिला चांदीचा मुकुट चढविण्यात येतो. कालांतराने ह्या चांदीच्या मुकूटाचे सोन्याच्या मुकुटात रुपातर होईल ह्यात शंकाच नाही.

उरण-चिरनेरच्या ह्या महागणपतीने स्वातंत्र्य लढ्यात सहभाग घेउन त्याचे चटकेही सोसले आहेत. त्यामुळे चिरनेरच्या महागणपतीच्या मंदीराची गणना भारताच्या ऐतिहासिक मंदीरामध्ये होते.

इंग्रज राजवटीत चिरनेर गावात मोठे जंगल होते अजूनही आहे. त्या काळी चिरनेर गावातील बर्‍याचशा लोकांचा व्यवसाय, त्यांच्या पोटापाण्याची सोय ही जंगलावर अवलंबून होती. जंगलातील मध, सुकी लाकडे, फळे, रानभाज्या, शिकार विकून स्थानिक आपला गुजारा करत असत. पण इंग्रजांनी देशात जंगलावर स्थानिकांना बंदी घातली. त्यामुळे येथिल स्थानिकांचे पोटापाण्याचे हाल होऊ लागले. देशभरातील जंगलावर अवलंबून असणार्‍या सर्व कुटुंबांवर हिच परिस्थिती ओढावली होती. त्या अनुषंघाने १९३० साली देशभार जंगल सत्याग्रह पुकारला गेला. ह्या जंगलसत्याग्रहाला उरण-चिरनेरच्या स्थानिकांनी भरगोस पाठिंबा दिला.

अहिंसेच्या मार्गाने जाणार्‍या ह्या सत्याग्रहाचे रुप हिंसेत बदलले. दिनांक २५ सप्टेंबर १९३० रोजी चिरनेरच्या अक्कादेवीच्या माळरानावर ब्रिटिशांच्या हुकुमावरुन स्थानीक पोलिसांनी गोळीबार केला. त्या गोळीबारात काही स्थानिक शहीद झाले. मग ह्या गोळीबारातील तपासणी दरम्यान चिरनेर गावचे काही रहिवासी आरोपी म्हणून पकडले गेले. गावात पोलीस चौकी नव्हती म्हणून चिरनेरच्या महागणपतीच्या देवळात ह्या आरोपींना कोंडण्यात आले व देवळाच्या दगडी खांबांना त्यांना करकचून बांधून त्यांना मारहाण केली. पण गणपतीचा आशिर्वाद पाठीशी असल्याने कोणीही देशभक्त माफीचा साक्षिदार झाला नाही. या सामान्य माणसांनी स्वातंत्र्य लढ्याचा इतिहास घडविला गणपतीच्या आशिर्वादाने. उरण-चिरनेरच्या महागणपतीच्या देवळा समोर हया शहिद स्वातंत्र्य वीरांचे हुतात्मा स्मारक बांधले आहे.

अक्कादेवीच्या जंगलातील गोळीबार थांबल्यावर गावात भितीचे वातावरण झाले होते. पोलिसांनी केलेल्या गोळीबारामुळे आपले सहकारी, आप्त स्वर्गवासी झाले ह्याची तळमळ चिरनेर गावच्या बाळाराम रामजी ठाकुर ह्या तरुणाच्या रक्तात भिनत होती. पोलिसांवर सुड उगवण्यासाठी, त्यांची निर्भत्सना करत तो निधड्या छातीने देवळाजवळ आला. तेंव्हा पोलिस खात्यातील एका पोलिसाने बाळाराम ठाकुरच्या दिशेने नेम धरला. बाळाराम सभामंडपाच्या दरवाज्याजवळ उभा होता. पण पोलिसाचा नेम चुकला व गोळी सभामंडपाच्या गजाला लागली. बाळाराम ठाकुर ह्यांचा हात जखमी झाला. नंतर त्याच्यावर उपचार झाले. ह्या लोखंडी गजाची खुण अजुनही देवळाच्या गजाला जिवंत आहे. ग्रामस्थ ही निशाणी त्या गजाला वेगळा रंग देऊन शाबुत ठेवतात.

तर असा हा उरण-चिरनेर गावचा गणपती नवसाला पावणारा गणपती, तिळातिळाने वाढणारा म्हणून ह्याची ख्याती उरण, मुंबई, पुणे, पनवेल येथे काही प्रमाणात पसलरेली आहे. माबोकरांनीही त्याचे दर्शन घ्यावे.

बाकी जंगल सत्याग्रहाचा इतिहास खुप मोठा आहे. तो चिरनेरगावच्या लेखकाच्या मार्गदर्शनाखाली मी वेगळा लिहिण्याचा प्रयत्न करेन.

सदर लेखनासाठी उरण चिरनेर गावचे लेखक श्री. वसंत भाऊ पाटील यांच्या पुस्तकाचा काही अंशी आधार घेतला.

मँचेस्टर आणि लंडन(२००९)

 https://www.maayboli.com/node/31491

२००९ साली वॉशिंग्टन डीसीतला लेकीकडचा मुक्काम संपवून परतताना यू.के. तील मँचेस्टर, लंडन व बर्मिंगहॅम या शहरांना भेटी दिल्या. तेव्हाची ही प्रकाशचित्रे.

मँचेस्टर शहरातलं एक रोड साइड रेस्टॉरंट.

मॅंचेस्टर शहराबाहेरील एक वॉटर रिझरवॉयर

या रिझरवॉयरच्या भोवतालची हिरवाई आणि पार्किंग.

लंडन - नॅशनल आर्ट गॅलरी.........इथे कितीही दिवस काढले तरी कमीच पडतील.

सुप्रसिद्ध ट्रॅफलगार स्क्वेअर

बिग बेन

पार्लमेंट............अप्रतीम आर्किटेक्चर!

हा सिक्युरिटी गार्ड जरा एशियन वाटला. कुणी तरी त्याच्या शेजारी फोटो काढून घेत होते.
म्हणून तेव्हाच मीही फोटो घेतला.

लंडन आय....इथून संपूर्ण लंडन शहराचे विहंगम दृश्य दिसते.

लंडनमधे भटकताना हे कुटुंब भेटलं. तीन पिढ्या. हे सगळे मुलाचं कॉन्वकेशन करून परत होते.

थेम्स नदी.

"लंडन आय" जवळून!

लंडन शहराची टूर आम्ही हॉप ऑन/हॉप ऑफ बसमधून केली. नकाशात बघून जवळजवळची
सगळी प्रेक्षणीय स्थळं पायी चालत बघितली. पायी फिरल्याने त्या त्या शहराचा मस्त फील येतो.

बस मधून दिसणारे "सेंट पॉल्स चर्चः"

बसमधून दिसणारे शहराचे दृश्य.

 

 

 

 

 

राणीबागेत एक दिवस - वनस्पतीतज्ज्ञासोबत

 https://www.maayboli.com/node/22629

मी ९ तारखेला मुंबईत येतोय, राणी बागेत भेटायचे का? दिनेशदांचा विपु आल्यापासुन मला राणीबागेत जायचे वेध लागले. कित्येक दिवसांची कित्येकांची इच्छा आहे दिनेशदांबरोबर राणीबागेत आणि माहिमच्या निसर्ग उद्यानात भटकायची. त्यातले एकतरी स्वप्न पुरे होतेय आणि तेही वर्षाच्या सुरवातीलाच....

निसर्गाच्या गप्पांवर ही खुषखबर जाहीर केल्यावर लगेच कित्येक हात वर झाले. ९ तारखेला रविवार असुनही मी सकाळी ६ चा गजर लाऊन झोपले. सकाळी जाग आल्यावर नेहमीसारखी परत झोपणार होते पण अचानक आठवले कुठे जायचेय ते आणि उडी मारुन अंथरुणाबाहेर पडले. राणी बाग परिसर याआधी बरेचदा पाहिल्यामुळे तिथे खायचे हाल आहेत हे माहित होते. सकाळी ११ वाजता भेटुन ३-४ तास राणीबागेत घालवायचे म्हणजे पोटाची काहीतरी सोय करणे भाग होते. घाईघाईत मेथीचे पराठे बनवले. योगेशला फोन करुन दिनेश भारतात पोचले का? याची खात्री करुन घेतली आणि निघाले. निघताना सोबत पराठ्यांसाठी दही घेतले आणि भावाला व वैनीला घेऊन रेल्वे स्टेशन गाठले. रविवार म्हणजे मेगॅब्लॉकवार. तो सुरू व्हायच्या आत गाडीत बसलेले बरे. रे रोडवर उतरल्यावर उत्साहात बाहेर पडलो आणि दिसलेल्या पहिल्याच टॅक्सीवाल्याला राणीबागेत घेऊन जायची आज्ञा केली. त्याने थंडपणे रस्त्याच्या त्या बाजुची टॅक्सी पकडा अशी आम्हाला उलटी आज्ञा केली. वाकडे तोंड करत तिकडचा टॅक्सीवाला गाठला. तोही असला जबरी निघाला. बसायच्या आधीच त्याला सांगितले, राणीबागेत चल. तो बसल्यावर विचारतो, 'रानीबागमे कहा?' माझ्या डोळ्यासमोर दुर्मिळ झाडांनी भरलेली राणीबाग तर त्याच्या डोळ्यासमोर राणीबाग हा मुंबईतला एक भाग.

'हमको राणीबागमेच जाना हय', मी, 'च' वर विशेष जोर देत.

'आप लोग कहांसे आये है? रानीबागमे अब जानवर कहा है देखनेके लिये?' ' कमालेय. आम्ही अलिबागेतुन आताच आयात झालोय असे दिसत होतो की काय?

'नवी मुंबईसे आये है. राणीबागमे मित्रोंको मिलनेका है'. उगीच हिंदीच्या चिंध्या होऊ नयेत याची काळजी घेत भाऊ.

'तो मोबाईल करके किधरभी मिलनेका. रानीबागमे क्यो?' आता ह्याला राणीबागेत बद्दल काय दुश्मनी होती? राणीबागेतल्या वाघाने याच्याकडे लिफ्ट मागितलेली काय?

'हम झाड देखने आये है यहा. सब मिलके झाड देखेंगे.' इति मी.

'तो खानापिना भी साथ लाये हो क्या?' हा टॅक्सीवाला म्हणजे कहर आहे अगदी......

'हा सब लाये है, अंदर बैठके खायेंगे'

मग त्याला सरकारने राणीबाग दुसरीकडे हलवण्याचा छुपा प्लॅन कसा आखलाय याची माहिती दिली. बिल्डर एवढी जमिन घेऊन किती पैसे मिळवतील याचे भविष्य सांगत आणि सोबत आमचा खिसा हलका करत शेवटी टॅक्सीवाल्याने आम्हाला राणीबागेसमोर सोडले. खाली उतरताच 'कोणकोण आले असतील' असा विचार करत मी तिकीटघर कुठे आहे ते पाहात होते तोच योगेश आणि दिनेश दिसले. भल्या पहाटे साडेदहा वाजता योगेश हिरव्या बाटलीतला थंडगार द्रवपदार्थ पित होता. दिनेशनी काय मेवा आणलाय हे पाहात असतानाच एक लहान मुलगी येऊन चौकशी करायला लागली. तिला पाहताच मला एकदम योगेशने 'हसरी येणाराय' सांगितल्याचे आठवले. नावाप्रमाणेच ती हसरी होती त्यामुळे लगेच ओळखले. सोबतच्या पराठ्यांवर ताव मारत चहापान करताना विजय ही येऊन पोचले. आता उगीच टिपी न करता आत जाऊ असे ठरवत होतो एवढ्यात जागुचा फोन.

'अगं, आमची लाँच चुकली, पुढची १०.३० ला आहे, थोडा उशीर होईल यायला'

आँ, लाँच??? माझ्या डोक्यात प्रकाशच पडेना. राणीबागेत यायला लाँच?????? मग उलगडा झाला. उरणवरुन बस/ट्रेनपेक्षा लाँच जास्त बरी.

शेवटी तिकीटे काढुन आत जायच्या रांगेत गेलो. आत प्लॅस्टिक न्यायला बंदी. पाणीबीणी काय ते बाहेरच पिऊन घ्यायचे. आत काही न्यायचे नाही. दिनेशनी हे आधीच वाचुन ठेवल्यामुळे आम्ही सोबतच्या वस्तु नीट बॅगेत लपवल्या. मला माझ्या सॅकमध्ये ठेवलेल्या पराठ्यांची काळजी. पण नशीब जोरावर होते. आम्ही चेहरे असे सोज्वळ आणि गंभीर केले की पोलिसांनी आमच्या आधीच्या आणि नंतरच्या लोकांच्या बॅगा तपासल्या पण आमच्याकडे ढुंकूनही पाहिले नाही. अशा त-हेने आम्ही एकदाचे आत आलो आणि कित्येक दिवस ज्याची वाट पाहात होतो ते राणीबाग दर्शन - वनस्पतीतज्ज्ञाच्या समवेत अशी आमची यात्रा सुरू झाली.

गोरखचिंच - ह्याचे बुड मोठे, वर आकार लहान होत जातो, सध्या पानगळ आहे (Adansonia digitata)
लसुण वेल - पानांना लसणाचा वास येतो (Asystasia gangetica???? )
कर्दळीच्या कुळातील झाडाचे फुल

शिवण वृक्षाची फुले (Gmelina arborea)

उंडीची फळे आणि फुले. फुलांना बघुन सुरंगीचा भास झाला (Calophyllum inophyllum)

वरचे लिहिल्यावर ह्या झाडाचे कुळ सापडते का ते शोधायला लागले आणि चक्क ह्या झाडाचा आणि फळांचा फोटो सुरंगी ह्या नावाने सापडला. दिनेश, कृपया लिंक पाहा आणि उंडी म्हणजेच सुरंगी का ते आधी सांगा. मला इतका आनंद होतोय, सुरंगीचे एवढे मोठे झाड पाहिल्याचा की काय सांगु. याआधी गणपतीपुळ्याला सुरंगीचे झुडुप पाहिले होते आणि कुडाळला मोठा वृक्ष पाहिला होता. (राणीबागेतले झाड सुरंगीच असेल तर सुवास का नाही आला? आधीच्या दोन्ही झाडांनी त्यांचा सुवास दरवळवुनच मला खेचले होते त्यांच्याकडे, सुवासाशिवाय मला तरी ओळखता आलीच नसती सुरंगी)

ही घ्या लिंक - http://www.flowersofindia.net/catalog/slides/Sultan%20Champa.html
http://www.flowersofindia.net/catalog/slides/Surangi.html

इथे अजुन शोधताना Calophyllum suriga ह्या नावाने देखिल सुरंगी सापडली. मला कुडाळ आणि ग.पुळ्याला सापडलेली सुरंगी हीच असावी.

लाल झुंबर - ब्राऊनिया (Brownea coccinea) - झाडाला आलेली नवी पालवी लांबुन सुकलेल्या पानांसारखी दिसते. जवळ गेल्यावर कळते खरे काय ते....

आधी हा कोंब येतो

मग त्यातुन पाने फुलतात

आणि जरा जुन झाली की वेगळी होतात

पुढच्या वेळेस दिनेशनी जितकी माणसे आहेत तितके स्वतःचे क्लोन करुन आणले तर फार बरे होईल. प्रत्येकजण एकेक झाड पाहुन 'दिनेशदा, हे झाड कोणते ते सांगा' म्हणुन हाळी देत होता. दिनेशदा झाड पाहुन त्याचे नाव सांगताहेत तोच दुसरीकडुन दुसरा आवाज देई, 'दिनेशदा, इकडे बघा, याला फळेही दिसताहेत, झाडाचे नाव सांगा ना.......' मधल्यामधे दिनेशदा पळताहेत या झाडाकडुन त्या झाडाकडे

यथावकाश जागु सहकुटूंब, यो रॉक्स, इंद्रधनुष्य आणि कोमल हेही आमच्या वरातीत सामिल झाले. आमचा हा दहाबाराजणांचा गट एखाद्या झाडाखाली उभा राहुन माना वाकड्या करुन वर पाहु लागला की बाकीचे पब्लिकही लगेच थांबुन आम्ही काय पाहतोय ते पाहायला लागायचे. आम्ही फक्त झाडांची पाने फुले पाहतोय हे पाहुन काहींच्या तोंडावर 'माणसे दिसायला तर बरी दिसताहेत मग अशी काय वेड्यासारखी झाडे मोजत चाललीत' असेही भाव उमटत होते.

फोटो काढताना योगेशला वेगवेगळ्या फर्माईशी होत होत्या. याची फळे नीट घे, त्याची पाने नीट पकड.. हे आणि ते.. किती त्या सुचना.....

नोनी कि बारतोंडी?? (Morinda citrifolia)
पावडरपफ कळ्यांचा गुच्छ आणि फुलांचाही (Calliandra haematocephala)
आणि हे पांढरे पावडरपफ
निळी कोरांटी (Barleria terminalis)
दुर्मिळ वृक्ष - "उर्वशी" (Amherstia nobilis)

याची फुले मला एकदम कांचन आणि गुलमोहराचे मिश्रण करुन बनवल्यासारखी वाटली.

मला वाटते उर्वशीलाही ब्राऊनिया सारखीच आधी सुकल्यासारखी दिसणारी पाने येतात. दिनेश कृपया खुलासा....

समुद्रफुल


ह्याचे फुल सगळ्यांनी पाहिले असेल, फळ मात्र असे दिसते.

सीताअशोकाचा बहर (Saraca indica/Jonesia asoka)

इतकी वर्षे राणीबागेत गेले पण सीताअशोकाची फुले कधी पाहायला मिळाली नव्हती. आताही फार थोडे गुच्छ होते झाडावर. पुर्ण बहरलेले झाड काय सुंदर दिसत असेल याची केवळ कल्पना केली. बहर येऊन गेला असावा कारण झाडाखाली बरेच बाळ सीताअशोक अंकुरलेले. त्यातले दोन अलगद उपटले आणि आणुन कुंडीत लावलेत. बघुया जगतात का ते....

चेंडुफुल - चेंडुफुलावरची तुसे काढल्यावर उरलेला भाग पाहुन गोल्फबॉलची आठवण झाली (Parkia biglandulosa)

वाटेत एका ठिकाणी थांबुन उरलेल्या पराठ्यांना पोटात जागा दिली. जागूने आठवणीने सोबत उकडलेले तरले आणले होते. अतिशय मस्त...... मला खाताना उकडलेल्या फणसांच्या आठळ्यांची आठवण झाली. मग पराठ्यांवर जागुचा गाजरहलवा आणि विजयचा गोड शिरा चापला आणि पुढील वाटचाल सुरू केली. दिनेशनी आणलेला मेवा खाणे चालु होतेच.

कैलाशपती (Couroupita guianensis)

एकट्या राणीबागेतच कैलाशपतीच्या फुलांचे तिनचार रंग दिसले.

कैलाशपतीची फळे आपले canon ball tree हे नाव साजरे करतात
कोकोची फुले (Theobroma cacao)
कोकोची फुले

आणि हे बाळ कोको

कोको म्हटल्यावर सगळेजण श्रावणीकडे पाहायला लागले. जागुच्या श्रावणीला 'कोको' या शब्दाचा एकच अर्थ माहित असणार, तिची आई ज्याची तंदुर रेसिपी करुन तिला वाढते ती 'कोको'....

मोठी करमळ (Dillenia pentagyna???)
हे एक पामसारखे दिसणारे शोभेचे झुडूप
एक गुलाबी फुल
पुर्ण वाढलेला तिवर/निवर (Barringtonia acutangula)

फुलावर येतो तेव्हा त्याला असे लालभडक मोत्याचे सर लगडतात

अशी भटकंती चालु असताना हसरी, कोमल आणि नंतर जागूने बायबाय केले. त्यांचे दुसरे कार्यक्रम होते, त्यामुळे जाणे भाग होते.

मात्र जागू जाताच तलावात लपलेल्या माश्यांनी सुटकेचा निश्वास टाकला आणि सगळे एकदम बाहेर आले.

आमचा मात्र पाय निघत नव्हता तिथुन. पक्ष्यांच्या पिंज-यापुढे बराच वेळ इंद्र आणि योरॉक्सची फोटोग्राफी चालु होती, पण पक्षी मात्र मनासारखी पोज देत नव्हते. केनयाच्या राष्ट्रीय पक्ष्याच्या डोक्यावर अतिशय सुंदर सोनेरी तुरा चमकत होता पण त्याचा फोटो काढणे मात्र त्या पक्ष्याला मंजुर नव्हते. एक काळा राजहंस मात्र आम्हाला पाहुन लगबगीने उठला, पाण्यात शिरला आणि असे काय डौलात पुढे सरकायला
लागला की मी पाहातच राहिले. तो पोहतोय असे वाटतच नव्हते. खालुन प्रॉपेलर लावून तो आपोआप पुढे चाललाय असे वाटत होते. फक्त सुरवातीलाच मला त्याचे पाय पाण्यात वल्हवत असलेले दिसले तेवढेच. नंतर फक्त एक चित्र सरकतेय.....

शेवटी संध्याकाळ जवळ यायला लागली तसे राणीबागेतुन बाहेर येणे भाग पडले. तरी 'अमृतवेल दाखवायची राहिली' म्हणुन दिनेश चुकचुकत होतेच. बाहेर पडतानाच्या वाटेवरचे कनकचंपाही त्यानी अगदी आवर्जुन दाखवले. मला खरेच कमाल वाटली त्यांची. कुठले झाड कुठे आहे हे त्यांना अगदी अचुक आठवत होते.

नेचा
आयजीच्या जीवावर बायजी सुभेदार

जाताजाता राणीबागेत उरलेले काही प्राणी व पक्षी

हिला सिंहीण म्हणायचे जीवावर येतेय अगदी
काही पक्षी - घार, पाँड हेरॉन आणि हत्ती
राणीच्या बागेत उंडारणारी एक खारूताई

दिवसा उलटी लटकत असलेली वटवाघळे
काही काळानंतर प्राणी असेच पाहायचे

खाली काही झाडे आहेत ज्यांची नावे आता लक्षात नाही. दिनेशदा, कृपया मदत करा

प्रचि १ -

प्रचि २ -

प्रचि ३-

प्रचि ४ - हे कुंपणाला लावलेले झुडुप होते

हा मुचकुंद ना?

बाहेर पडल्यावर आणि दोन्ही योगेश व इंद्रा एकदाचे एकत्र सापडल्यावर खादाडीसाठी कुठे जायचे यावर खल झाला आणि सर्वानुमते न्युयॉर्कर ठरले. तिथे गेल्यावर काय खाल्ले त्याची साक्ष द्यायला फोटो आहेतच..

ही तारिख जरा वाचा मंडळी....

कढईएवढे मोठे फुटबॉलसारखे टम्म फुगलेले भटुरे...

हाय रे दैवा, सोबत केवळ वाटीभरच छोले........बहुत बडी नाईन्साफी है.......

इतके अप्रतिम लोणचे मी कुठल्याही हाटेलात अजुन खाल्ले नाही. दिनेश तुम्हाला तेव्हाच रेसिपी द्या म्हणुन सांगितले होते. कृपया द्या ही रेसिपी.

फलाफल
सिझलर्स
कुठे पोटातल्या सांदीकोप-यात जागा उरलीच तर तिथे ठेवायला म्हणुन मस्त गारेगार मिक्स कुल्फी

अतिशय अप्रतिम अशा त्या कुल्फिने थंडगार होऊन आम्ही सुखाने व्हीटी स्टेशनची वाट धरली.

आयुष्यातील काही सुंदर दिवसांपैकी एक सुंदर दिवस संपला.. आता वाट पाहायची माहिमच्या वनातल्या फेरफटक्याची..... 

 

वनस्पतीतज्ञ या फोटोमधील झाड कुठले आहे सांगतील का?

हे समुद्रफुल उर्फ समुद्रशोकचे फुल

Submitt

 वरचे वाघुळफुलांचे झाड आहे. ह्याला इंग्लिशमधे सॉसेज ट्री म्हणतात. Kigelia pinnata
दिनेशनी इथे लिहिलेय याबद्दल - http://www.maayboli.com/node/2030

 

 

 साधना त्या काळ्या कळ्या आलेल्या झाडाचे नाव कळम (कदंब नव्हे) याची फूले पांधरट सोनेरी रंगाचीच म्हणजे साधारण कदंबासारखीच असतात, पण आकाराने छोटी (साधारण सुपारीच्या आकाराची ) असतात, पण अंख्येने खूप असतात.
शिवाय कदंबाची फूले पानाआड दडलेली असतात कि मात्र लांबूनही नीट दिसतात. अनेक जणांचा कूलवृक्ष कळम असतो. लग्नात देवक बसवायला याची फांदी लागते पण हा वृक्षच दुर्मिळ असल्याने याची फांदी मिळत नाही.
राणीच्या बागेत हा वृक्ष, पाणघोड्याच्या पिंजर्‍याजवळ आहे.

 3

हे आहे ब्राऊनीयाचे फूल (लाल झुंबर) याचे दोन तीन प्रकार आहेत राणीच्या बागेत.

हा आहे उर्वशीचा फुलोरा. याची झाडे, मुंबईत तरी फक्त इथेच बघायला मिळतात. हे ब्रम्हदेशातून आपल्याकडे

आलेय.

हा आहे वरुण, वायवर्णा , पाचुंदा चा फूलोरा. या झाडाला अजून पालवी फूटायची होती.